Suriye Alevilerinin Geleceği
Son dönemde Suriye’de artan çatışmalar, özellikle Halep ve İdlib bölgelerinde Beşar Esad yönetimi ile muhalif gruplar arasında ciddi bir gerilim yaratmıştır. Heyet Tahrir Şam ve müttefik grupların, Halep çevresinde hızla ilerleyerek birçok bölgeyi kontrol altına aldığı belirtiliyor. Bu durum Esad yönetimi için büyük bir meydan okuma olarak değerlendiriliyor. Ayrıca, Hama bölgesinde de muhaliflerin merkeze doğru ilerleme çabaları sürmekte. Çatışmalar sebebiyle on binlerce kişi bölgeyi terk etmek zorunda kaldı, BM ise durumun kötüleştiğine dair uyarılarda bulundu.
Suriye Alevileri açısından, rejimin destek bulmaya çalıştığı azınlıklar arasında önemli bir rol oynadıkları biliniyor. Özellikle rejimin dayanma stratejileri arasında Aleviler, Hristiyanlar ve Dürziler gibi azınlıkların desteğini konsolide etmek bulunuyor. Savaşın başından beri Suriye’nin kıyı bölgeleri ve Şam ile Halep arasında bir “Alevi devleti” oluşturma tartışmaları sıkça gündeme gelmiştir. Ancak bu senaryonun gerçekleşme olasılığı, hem yerel hem de uluslararası dinamikler nedeniyle düşük görünüyor.
Bölgedeki tırmanan şiddet Türkiye’yi de etkileyen bir boyuta taşındı. Türkiye, diplomasi trafiğini yoğunlaştırarak Rusya, İran ve diğer bölgesel aktörlerle görüşmeler gerçekleştirdi. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suriye’de artan şiddetin çözümünün siyasi bir süreçten geçtiğini vurgularken, İran ve Rusya ise Esad rejimine verdikleri desteği devam ettiriyor.
Gelişmeler Suriye’deki Alevi toplumu üzerinde de derin etkiler yaratabilir. Bölgedeki istikrarsızlık, azınlık gruplarının güvenlik kaygılarını artırarak onları daha savunmacı bir pozisyona itiyor. Suriye’deki bu çatışmaların gelecekte nasıl evrileceği belirsizliğini korurken, tüm taraflar için ciddi insani sonuçlar doğurmaya devam ediyor.
Suriye’deki Alevi toplumu, ülkede on yılı aşkın süredir devam eden savaşın etkilerini derinden hisseden azınlık gruplarından biridir. Aleviler, Suriye nüfusunun yaklaşık %10-15’ini oluşturuyor ve genellikle Beşar Esad rejiminin sadık bir destekçisi olarak görülüyor. Bu destek, rejimin Alevilere dayalı bir yönetim yapısına dayanması ve onları savaş sürecinde savunma hattının bir parçası olarak konumlandırmasından kaynaklanıyor.
Ancak savaşın uzaması ve çatışmaların yoğunlaşması, Alevi toplumu üzerinde ekonomik, sosyal ve psikolojik anlamda yıkıcı etkiler yarattı:
- Güvenlik Kaygıları: Çatışmaların Suriye’nin kıyı bölgelerine yakınlaşması, özellikle Lazkiye gibi Alevilerin yoğun yaşadığı bölgelerde güvensizlik hissini artırdı. Aleviler, Esad rejiminin çökmesi durumunda hedef alınma korkusu taşıyor.
- Ekonomik Zorluklar: Savaş, Suriye’nin genel ekonomisini çökertirken Alevi toplumu da bundan nasibini aldı. Geleneksel geçim kaynakları zarar gördü ve rejimin yıpranan ekonomik gücü, topluluğun desteğini sağlamayı zorlaştırıyor.
- Demografik Etkiler: Göçler ve zorunlu askerlik hizmetleri nedeniyle Alevi nüfusunun önemli bir kısmı hem fiziksel hem de sosyal olarak dağılmış durumda. Bu durum, toplumsal dayanışmayı zayıflatabilir.
- Kültürel ve Kimliksel Baskılar: Savaş, Suriye’deki mezhepsel gerilimleri artırdı. Aleviler, kendilerini sık sık hedef alınmış hissederken, mezhepsel kimliklerinin politik bir araç olarak kullanıldığı bir ortamda varlık mücadelesi veriyor.
Bu faktörler, Alevi toplumunun uzun vadede hem Suriye’de hem de daha geniş anlamda bölgedeki sosyal ve politik dengeler üzerinde nasıl bir rol oynayacağını şekillendirebilir. Savaşın olası sona erme senaryoları, Alevi topluluğun geleceği açısından belirleyici olacak.
